Μπαφάνα - Μπαφάνα

Η τζαζ, όπως και το μπάσκετ, έχει σαφώς αμερικανική προέλευση, συγχρόνως όμως είναι απολύτως παγκοσμιοποιημένη. Η τζαζ μάλιστα, είναι και σαφώς δικαιότερη. Έτσι, σε ένα μουντιάλ της τζαζ, χώρες όπως η Πολωνία, η Ιαπωνία και η Νότια Αφρική, για να δώσουμε λίγα μόνο παραδείγματα, θα είχαν συνεχείς διακρίσεις.

Για να ξεκινήσουμε από την τελευταία, η Νότια Αφρική έχει τροφοδοτήσει την παγκόσμια μουσική με κορυφαίες μορφές, οι πιο γνωστές από τις οποίες (ο Hugh Masekela και η Miriam Makeba) πάνε πέρα από την τζαζ με τη στενή έννοια.

Η κυριολεκτικά μοναδική παραγωγή σπουδαίων μουσικών στη χώρα αυτή οφείλεται, ασφαλώς, και στο εύκολο πάντρεμα των τοπικών ρυθμών και μουσικών ιδιωμάτων με την τζαζ ρυθμολογία. 

Αυτό εξηγεί, πιθανότατα, πώς για παράδειγμα ένας μουσικός – θρύλος όπως ο Dudu Pukwana μπορούσε να κινείται με τόση άνεση σε αφρο-ροκ λεωφόρους με τους Assagai, σε afro-jazz ή και καθαρά παραδοσιακούς νότιο-αφρικάνικους τρόπους με τους Blue Notes και σε προσωπικούς τους δίσκους και σε πιο σύγχρονους / ελεύθερους jazz δρόμους με τα σχήματα του Chris McGregor και πολλά άλλα.

Οι ονοματολογίες είναι πάντα επίφοβες, ειδικά όταν πρόκειται για μια κυριολεκτικά αχανή έκταση, ωστόσο δεν μπορεί να μην αναφερθεί κανείς στον πατριάρχη Abdullah “Dollar Brand” Ibrahim, τη σύζυγό του Sathima Bea Benjamin, τον υπέροχο μπασίστα Johnny “Mbizo” Dyani με την αχανή δισκογραφία (όσοι ενδιαφέρονται αξίζει να ψάξουν το βιβλίο – αφιέρωμα του Lars Rasmussen), τον ντράμερ Louis Moholo, τον αδικοχαμένο τρομπετίστα Mongezi Feza, όλα τα τρομερά παιδιά της (πολύ συλλεκτικής, μεταξύ άλλων) Sun Records, τον Gideon Nxumalo και την αδυναμία μου, τον Ndikho Xaba.

Ο Ndikho ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός και μέλος του Αφρικανικού Κογκρέσου και όπως πολλοί άλλοι αναγκάστηκε γρήγορα να αυτοεξοριστεί. Βρέθηκε στις Η.Π.Α. στα τέλη της δεκαετίας του ’60, αρχικά στο Τέξας και μετά στην Καλιφόρνια. Εκεί ηχογράφησε το 1969 το αριστούργημα του, το “Ndikho Xaba And The Natives” στην παγκοσμίως άγνωστη Trilyte Records, όπου συμμετέχει μεταξύ άλλων και ο Plunky των Oneness of Juju.

Όταν με τα πολλά κατάφερα να βρω και να αγοράσω τον δίσκο αυτό (και την υπόλοιπη δισκογραφία του στη συνέχεια), απορούσα γιατί δεν έχει επανεκδοθεί ακόμη. Είναι ένα αριστουργηματικό πάντρεμα spiritual jazz και αφρικανικών ρυθμών με πολλή ψυχή και πολύ πάθος. Με τα πολλά, ο δίσκος επανεκδόθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Matsuli Records, μια εταιρεία που μας έχει ήδη προσφέρει μια σειρά εξαιρετικών δίσκων νοτιοαφρικάνικης τζαζ, οπότε θα πρότεινα να σπεύσετε....